■ سرزمین‌های جداشده از ایران در دویست سال گذشته بخش عمومی

سرزمین‌های جداشده از ایران در دویست سال گذشته

آخرین نقشه بین المللی ایران پیش از جدا شدن سرزمین های تاریخی آن ، انتشارات تامسون (1814)

با توجه به تهدید های مرزی موجود علیه تمامیت ارضی ایران، بد نیست به این نکته اشاره کنیم که سرزمین کنونی ایران، تنها سی درصد از ناحیه‌ای وسیع است که در تاریخ با نام‌های‎ «ایران‌زمین»،«ایران‌بزرگ » یا «ایرانشهر» و در ‏جغرافیا با نام «فلات ایران» شناخته می شود. ترفند ها و دسیسه های بیگانگان و سستی پادشاهان بی کفایت گذشته، باعث شده بخش های زیادی ازاین سرزمین کهن در طول فاصله کوتاه حدود 196 سال از مام میهن جدا شوند که مروری بر چگونگی هر یک از این جدایی ها به رغم تلخی بسیار برای میهن گرایان ایرانی، در راستای ایجاد حساسیت در هم میهنان دستکم برای حفظ سرزمین های برجامانده موجود، می تواند سودمند باشد.

گستره سرزمین‌های جدا شده از ایران در قراردادهای ترکمانچای،گلستان،آخال،پاریس و... به قرار زیر است:

سرزمین های جدا شده قفقاز بر اساس قرارداد های گلستان و ترکمانچای با روسیه(1813 و 1828 م.)
آران و شروان: ۸۶۶۰۰ کیلومتر مربع
ارمنستان: ۲۹۸۰۰ ک .م
گرجستان: ۶۹۷۰۰ ک.م
‎داغستان: ۵۰۳۰۰ ک.م
اوستیای شمالی: ۸۰۰۰ ک.م
چچن: ۱۵۷۰۰ ک .م
اینگوش: ۳۶۰۰ ک.م‎
جمع ‏کل: ۲63700 کیلومتر مربع

سرزمین‌های جداشده از ایران شرقی براساس پیمان پاریس و پیمان منطقه ای مستشاران انگلیسی:

هرات وافغانستان: ۶۲۵۲۲۵ ک.م
بخش‌هایی از بلوچستان و مکران: 3۵۰۰۰۰ ک.م
جمع کل: ۹۷۵۲۲۵ کیلومتر مربع

سرزمین‌های جداشده ‏از فرارود(ماوراءالنهر) بر اساس پیمان آخال با روسیه(1881 م.):

ترکمنستان: ۴۸۸۱۰۰ ک.م
ازبکستان: ۴۴۷۱۰۰ ک.م
تاجیکستان: ۱۴۱۳۰۰ ک.م
‎بخش‌های ضمیمه شده ‏به قزاقستان: ۱۰۰۰۰۰ک.م
بخش‌های ضمیمه شده به ‎قرقیزستان: ۵۰۰۰۰ ک.م
جمع کل: 1226500 کیلومترمربع

‏‎ سرزمین های جداشده از جنوب خلیج فارس بر اساس پیمان منطقه ای مستشاران انگلیس:
‎
امارات:83600ک.م
بحرین:694 ک.م
قطر:11493ک.م
عمان:309500ک.م
جمع کل: 405287کیلومتر مربع

مساحت سرزمین‌های جدا شده از ایران درونی به همراه دو سوم کردستانات (که در دوره صفویه به اشغال عثمانی در آمد و بعد ها در بین سه کشور ترکیه،عراق و سوریه تقسیم شد) به مساحت تقریبی 200000ک.م. و نیز عراق به مساحت 438317ک.م. در جمع حدود 3.5 میلیون کیلومتر مربع بالغ می شود که ین مقدار تجزیه یک کشور در کل تاریخ ایران و دنیا بی سابقه است.